Dworek w Przystani
Przystań 33; 07-415 Olszewo-Borki
29 760 47 15
29 760 47 15

Miejscowość Przystań została prawdopodobnie
założona w pierwszej połowie XVI wieku, kiedy Mikołaj Mzowski otrzymał nadanie królewskie w postaci
lasu w Puszczy Płodownickiej i nad rzeką Omulew zbudował młyn wodny, a następnie kuźnicę. Pierwotną
nazwą Przystani była Ruda, jako miejsce wytapiania żelaza z rudy darniowej. Rudę i węgiel drzewny do
wytopu trzeba było dowozić, a najłatwiejszym i najtańszym środkiem komunikacji była rzeka Omulew. W
jedną stronę przewożono surowiec, natomiast w drugą łodzie wyładowane były sztabami żelaza i
wywożono je Omulwią, a dalej Narwią do miejsca przeznaczenia. Powstała w ten sposób, obok ośrodka
Rudy – przystań, a właściwie mały port rzeczny. W ten sposób powstała nazwa Przystań Ruda. W połowie
XIX wieku, gdy zaprzestano wytapiania żelaza z rudy darniowej, w nazwie miejscowości przestano
używać drugiego członu, pozostała tylko nazwa Przystań. W 1550 roku Mikołaj Mzowski sprzedał ziemię
i młyn wodny rodzinie Wesslów, którzy odprzedali ją rodzinie Godlewskich herbu Bończa.
W XVIII wieku wybudowano tu
modrzewiowy dwór, który niestety został spalony przez wojska rosyjskie w czasie konfederacji
barskiej. Odbudowy dworu podjął się Konstanty Godlewski, niestety przeszkodziła w tym jego
przedwczesna śmierć. Jego żona przekazała majątek w zastaw pożyczki, a ponieważ nie spłaciła jej w
terminie dwór przeszedł na własność Pawła Mostowskiego który dokończył budowę dworku. W późniejszym
czasie dobra w Przystani zostały zakupione przez Krasińskich, a potem przeszły na własność
Czartoryskich. Najstarsza córka Adama Czartoryskiego, Małgorzata w 1925 roku otrzymała jako posag
ślubny dobra Przystani. Poślubiła cudzoziemca, księcia Gabriela de Bourbon – Socilias. Na jego
zlecenie rozpoczęto budowę nowego dworu, parku, sadu i ogrodu. Dwór zbudowano w 1928 roku.

Wykonany został z sosnowego drewna w kształcie prostokąta, jednokondygnacyjny z poddaszem,
przykryty łamanym, mansardowym dachem gontowym. Wewnątrz wszystkie ściany były tynkowane, tylko
jedna, „sala modrzewiowa”, była wyłożona deskami modrzewiowymi. Poza dworem, został założony nowy
park, sad i ogród warzywny. Sad usytuowany był po prawej stronie dworu i dochodził do rzeki Omulew.
Gdy zbliżała się wojna 1939 roku Bourbonowie wyjechali w kierunku na Węgry lub Rumunię.
Obecnie w budynku mieści
się Szkoła Podstawowa. Po remoncie zachowała się sala modrzewiowa oraz stylowy kominek, obok którego
wisi ułożona z płytek kafelkowych mozaika przedstawiająca Matkę Boską. Obiekt otoczony jest 2
hektarowym parkiem posadzonym przez Antoniego de Bourbon w XX wieku.
Źródło: http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/5876,przystan-drewniany-dworek-(1928).html